Raeren

Het panoramabord bevindt zich in de directe omgeving van het Café Pavillon aan het voormalige stationsgebouw. Door de verhoogde ligging biedt het een bijzonder mooi uitzicht. Voor de oriëntatie worden een luchtfoto en een plattegrond van de stad gebruikt. De 125 kilometer lange Vennbahn-fietsroute van Aken naar Troisvierges in Luxemburg loopt direct langs dit uitkijkpunt.

Het dorp Raeren ligt direct aan de Belgisch-Duitse grens en is het historische centrum van de huidige gemeente Raeren. Het dorp wordt gekenmerkt door zijn steengroeve-architectuur en het oorspronkelijke dorpsbeeld bleef behouden. De naam Raeren is afgeleid van het woord "rooien" en geeft aan dat Raeren ontstond in een gerooid gebied van het Reichswald in Aken. Het dorp werd voor het eerst vernoemd in een document in 1400 en stond vanaf de 15e eeuw in heel Europa bekend om zijn keramiek, dat zijn hoogtepunt bereikte in het midden van de 16e tot de 17e eeuw. De mooiste exemplaren van het steengoed dat in talrijke pottenbakkerijen geproduceerd werd, zijn vandaag te vinden in grote en kleine musea in heel Europa. In het pottenbakkerijmuseum wordt de geschiedenis van de pottenbakkerijen in Raeren op een levendige manier voorgesteld.

Het dorp Raeren bestond oorspronkelijk uit talrijke gehuchten. Deze niet direct gerelateerde nederzettingen, werden verbonden door voetpaden, de zogenaamde "Stiegelwege" (poortjespad). Deze paden waren doorgangen van houten palen of stenen, die de passage van grazend vee verhinderden, maar mensen konden er wel door. Op die manier konden de inwoners van de verschillende gehuchten elkaar bezoeken en handel drijven. De meeste voetpaden zijn tegenwoordig uitgerust met tourniquets of staketsels.

De burcht van Raeren werd in de loop van de 14e eeuw gebouwd aan de samenvloeiing van de Iter- en de Periolbeek. De twee beekjes voedden de gracht rond het kasteel die de bewoners beschermde tegen indringers. In de 16e eeuw werd het kasteel uitgebreid en in de 18e eeuw werd het gerestaureerd in romantische stijl. Zo ontstond het huidige complex met een hoge toren, een balkon en de toegangsweg met poortgewelven. Het kasteel bevindt zich in het historische centrum van Raeren waar de eerste pottenbakkerijen opgericht werden. De geschiedenis van de pottenbakkerijen in Raeren wordt toegelicht in het hoofdgebouw van het kasteel in het pottenbakkerijmuseum.

De kapel werd gebouwd in 1716 en is gewijd aan de Heilige Anna, die vanaf de 15e eeuw een van de meest vereerde beschermheiligen van de regio was. In 1991 werden er binnen vier kruiswegstaties van keramiste en kunstprofessor Maria Hasemeier-Eulenbuch geïnstalleerd. Twee van de ramen zijn recentelijk ook ontworpen door de kunstenaar André Blank uit Raeren. De kapel wordt vandaag nog altijd gebruikt voor kerkdiensten.

Huis Raeren is een goed bewaard gebleven en weinig veranderde waterburcht in de directe omgeving van de burcht van Raeren. De burcht werd ook gebouwd in blauwe hardsteen in de 14e eeuw als een donjon, een middeleeuwse versterkte woontoren. In tegenstelling tot de Duitse "Bergfried" werd de "Donjon" bewoond.

Typisch voor Raeren zijn de huizen in gebroken blauwe arduinsteen zoals het Huis Zahlepol. De pottenbakkers bouwden een woonhuis met daarnaast een werkplaats en aangrenzende stallen - een structuur die in de loop van de volgende generaties uitgebreid werd. De meeste van deze rijen huizen staan haaks op het huidige stratenpatroon, vaak langs oude paden die niet meer herkenbaar zijn.

De Sint-Niklaas parochiekerk in Raeren wordt beschouwd als een van de mooiste kerken in de regio Eupen. Ze werd aan het begin van de 18e eeuw in blauwe breuksteen gebouwd. De ramen van de hallenkerk met drie schepen hebben romaanse ronde bogen terwijl het interieur barok is. De vloer van het kerkkoor is gemaakt van gepolijste en dus bijna zwart ogende blauwe hardsteen, terwijl dezelfde ongepolijste blauwe hardsteen die eerder lichtgrijs lijkt, gebruikt werd om de zuilen te bouwen. Het doopvont in de koorruimte was ook van blauwe hardsteen. In 1848 verving het de doopkapel uit vroegere tijden. Het hoofdaltaar wordt gedomineerd door een barokke schildering uit 1778 en stelt de Boodschap aan Maria voor en werd geschilderd door Ludovicus Reinardsteine uit Stavelot. Hoog boven de offertafel hangt een ongedateerd zwaar kruisbeeld van beeldhouwer Leonard Mennicken uit Raeren. De biechtstoelen en banken in de parochiekerk zijn ook ontworpen door Leonard Mennicken rond 1930. De preekstoel die niet meer gebruikt wordt, wordt gekenmerkt door een indrukwekkend baldakijn dat de preekstoel afdekt en diende als klankbord dat een gelijkmatige verdeling van het geluid van de preekstoel in de kerkruimte garandeerde. In 1978 werd het interieur ook aangevuld met een kruisweg die ontworpen werd door de schilder André Blank uit Raeren. De voorstellingen van de kruisweg worden gekenmerkt door een mengeling van klassieke en moderne schilderkunst. Het orgel dat ook in meer recente tijden werd geïnstalleerd, wordt regelmatig bespeeld door internationaal gerenommeerde organisten.

Het station van Raeren dat inmiddels stilligt, is met zijn technische installaties nog grotendeels in oorspronkelijke staat. Het station werd in 1885 in gebruik genomen toen de Vennbahn - een spoorlijn van Aken of Stolberg via de Ardennen naar Luxemburg – geopend werd. In 1887 werd het station verbonden met de belangrijke spoorlijn Aken-Luik. Toen het Verdrag van Versailles in februari 1921 in werking trad, werd het station van Raeren het grensstation tussen Duitsland en België. Het werd voor zowel het grensoverschrijdend passagiersvervoer als voor het vrachtvervoer gebruikt. Het passagiersvervoer is na de Tweede Wereldoorlog niet hervat. Ook het vrachtverkeer nam na de Tweede Wereldoorlog gestaag af en werd in de jaren negentig stopgezet. Vandaag loopt de 125 kilometer lange Vennbahn-fietsroute (www.vennbahn.eu) op de voormalige spoorlijn tussen Aken en Troisvierges langs het station van Raeren. Het is een van de langste spoorwegfietspaden in Europa. Het Café-Pavillon bij het seinhuis is voor fietsers en wandelaars de ideale plek voor een pauze in een historische omgeving. Men kan er de seinhuizen uit 1885 en een meer dan 100 jaar oude draaischijf voor draaiende locomotieven en talrijke historische signaalinstallaties bezichtigen.

Het seinhuis van Saxby aan het voormalige station van Raeren wordt beschouwd als een van de weinige volledig bewaard gebleven constructies. De uitvinding van de Engelsman John Saxby betekende het begin van de veiligheidstechnologie in de spoorwegsignalisatie: Voor het eerst konden wissels en seinen in deze generatie seinhuizen alleen in functie van elkaar worden ingesteld en bediend. Dit zorgde ervoor dat de signalering altijd overeenkwam met de positie van de wissel. Het interieur van het seinhuis van Saxby is te zien vanuit een doorloopgalerij rondom het seinhuisgebouw en kan op aanvraag bij de Tourist Info Raeren bezocht worden (+32 87 85 09 03, tourist-info@raeren.be).

Het Café Pavillon bij het seinhuis biedt kleine maaltijden en drankjes aan in een spoorweg-historisch kader. Naast het paviljoen met terras kunnen de gasten plaatsnemen in een omgebouwde treinwagon. Bij mooi weer maakt het café gebruik van een open plateauwagen om buiten te genieten van koffie, gebak, kleine snacks en Belgische bierspecialiteiten. Het Café Pavillon is een populaire halte voor de vele fietsers en wandelaars op de Vennbahn.

De talrijke historische relikwieën die getuigen van het bewogen verleden van Raeren werden in 2019 gedocumenteerd met een cultuurhistorische bewegwijzering. De 21 blauwsteensites liggen verspreid over de voormalige gehuchten die nu het dorp Raeren vormen. De bewegwijzering markeert historische gebouwen, kunstenaarswoningen, voormalige aardewerkovens en gaat in op oude gebruiken en tradities.

De Hoge Brug overspant de Periolbeek ten zuiden van de burcht van Raeren. Ze werd in de 18e eeuw gebouwd in de typische blauwe hardsteen uit de streek. Er loopt een voetpad over de brug. Onder de brug reden wagens geladen met aardewerk door de beekbedding naar het kasteel van Raeren en verder naar Aken. Daarom is de brug gebouwd met een doorvaarthoogte van 6 meter.

Een bijzonderheid van het Raerense gebied zijn de wegkruisen (of veldkruisen), in de volksmond bekend als "Héllejehüssje" (heilige huisjes). Ze zijn op veel plaatsen in de afzonderlijke gehuchten te vinden en behoren tot het zogenaamde "kleine culturele erfgoed" van de Duitstalige gemeenschap. Bij sterfgevallen hadden de wegkruisen een belangrijke functie: in de periode die voorafging aan de begrafenis van de overledene baden zeven maagden bij zeven opeenvolgende wegkruisen zeven Weesgegroetjes voor de zielsrust van de overledene. Sinds de 20e eeuw raakte dit gebruik in de vergetelheid.

De bronnen in de verschillende gehuchten in Raeren waren niet alleen waterleveranciers, maar ook belangrijke ontmoetingsplaatsen tijdens vrije momenten en voor het sociale leven. “Am Plei” staat een van de weinige overgebleven bronnen met een handpomp. Vroeger kwamen huisvrouwen hier samen om de was te doen, die daarna op huisweide gelegd werd om te bleken. De drinkwaterput was een populaire ontmoetingsplaats waar de inwoners in tijden zonder televisie en internet 's avonds bij elkaar zaten en het nieuws van de dag bespraken.

In de wijk Am Plei staat het huis van beeldhouwer Leonard Mennicken. Hij woonde in Raeren van 1874 tot aan zijn dood in 1969 en werd beroemd door zijn heilige kunstwerken, die in talrijke kerken in het Rijnland en de Eifel staan. Op het dorpsplein van het gehucht Driesch staat het oorlogsmonument dat Mennicken heeft opgericht ter ere van de doden uit de Eerste Wereldoorlog. De artistieke sculpturen van Mennicken zijn te zien op de gevel en de voordeur van zijn voormalig woonhuis in de Hochstraße 25.

In 1865 stelde de molenaar Wilhelm Joseph Schauff de schorsmolen en zijn huis ter beschikking van de gemeente Raeren om er een woonplaats te vestigen voor zieke, oude en arbeidsongeschikte mensen. Het Marienheim dat uit dit initiatief is voortgekomen, is nu een landelijk woonzorgcentrum.