Schönberg

Op de plaats waar het bord in Amelscheid staat, zei de Belgische koning Boudewijn tijdens een bezoek aan de regio in 1967: ‘Weet u eigenlijk wel in welk paradijs u hier woont?’ De panoramafoto vanuit vogelperspectief brengt je dichter bij de omgeving en de typische kenmerken ervan. Het fietspad dat Schönberg met de internationaal bekroonde Vennbahn verbindt, is slechts 700 meter van het paneel verwijderd. Men moet hier 70 meter hoog klimmen. Wandelaars mogen de korte (ca. 300 meter heen en terug) en bewegwijzerde omweg tussen het wandelknooppunt 14 in Schönberg en het wandelknooppunt 30 in Amelscheid naar het panoramapaneel zeker niet missen.

De Our is een laaggebergtebeek die zijn water verzamelt uit meer dan 600 bronnen. De beek ontspringt bij Losheimergraben op Belgisch grondgebied en loopt voor een groot deel langs de Belgisch-Duitse en Luxemburgs-Duitse grens. Na ongeveer 100 kilometer mondt de Our uit in de Sauer (Sûre). Vooral in de bovenloop stroomt de Our grotendeels ongerept en vormt hij meanders die een habitat zijn voor talrijke soorten. Het koele en zuurstofrijke water van de Our is ideaal voor beekforel, rivierdonderpad en beekprik.  Zelfs de zeldzame rivierparelmossel komt hier voor. Elzen, berken en wilgen groeien langs de oevers van de Our en versterken deze. Dat creëert een ideale habitat voor bijvoorbeeld de waterspreeuw, een van de weinige vogels die kan zwemmen en duiken.

In het hoge Ourdal biedt het Nordic Walking Park met zijn vier verschillende routes door prachtige landschappen optimale omstandigheden voor Nordic Walking. De routes hebben verschillende lengtes, tussen 5,3 en 13,5 kilometer, en verschillende moeilijksheidgraden. Info over de routes vindt men op het informatiebord. In het restaurant ‘Zum Burghof’ kunnen gratis Nordic Walking stokken worden geleend.

Het natuurreservaat Großweberbachdal behelst meer dan 20 hectare weiland. De bewaarde moeras- en bergvenkelweiden zijn belangrijke habitats voor talrijke soorten en tegelijkertijd overblijfselen van de vroegere landbouw. De voedselarme gronden in het beekdal werden in het voorjaar door de boeren met bronwater besproeid en kregen zo belangrijke voedingsstoffen. In de nazomer werden ze dan gemaaid, waardoor op deze plaatsen een productieve maaiweide ontstond. Bovendien kon zich door dit extensieve gebruik een oorspronkelijke fauna en flora ontwikkelen. Om deze waardevolle natuur te behouden, heeft de natuurbeschermingsvereniging Natagora met haar lokale tak Natagora/BNVS talrijke percelen langs de Großweberbach opgekocht en zorgt zij voor het onderhoud van het gebied. Het Großweberbachdal kan worden verkend via talrijke wandelroutes.

De mijngang in de Langerbach aan de oever van de Our is alleen toegankelijk aan de ingang. De schacht dateert waarschijnlijk uit de mijntijd van Schönberg en was mogelijk een testschacht. Vroeger werd in de volksmond gezegd dat het een geheime route naar het kasteel was. Deze interpretatie is echter niet erg waarschijnlijk. Tijdens de Slag om de Ardennen in de Tweede Wereldoorlog diende de tunnel als schuilplaats voor de inwoners van Schönberg.

Het landgoed van Schönberg werd gesticht door de prinsenabdij van Prüm en waarschijnlijk werd er in de 11de of 12de eeuw een kasteel bijgebouwd. In 1689 verwoestten troepen van Louis XIV het kasteel. Het lag boven het dorp op een heuvel. Alleen enkele muurresten, een deel van de gracht en een gotisch fragment van de slotkapel zijn er nog. Deze laatste bevindt zich nu in het zogenaamde Herrjottsjärtchen op de voormalige plaats van de slotkapel, alle andere overblijfselen bevinden zich grotendeels op privé-eigendom. In Hotel Schmiede ziet men nog enkele overblijfselen van het kasteel zoals het metselwerk van het hotel dat volledig uit sloopwerk van het kasteel bestaat, in het café werden plafondbalken aangebracht en aan de balie werd een wapen van een vroegere keurvorst ingemetseld.  Rond de kasteelheuvel maar nog steeds binnen de ringmuur, leefden de vrije burgers. Volgens de legende liet graaf Otto in de 14de eeuw de armste boeren zich hier vestigen zodat hij zijn ‘boerenkrijgers’ altijd dichtbij had. Tegenwoordig draagt deze rij huizen de naam ‘Bürgerschaft’ (burgerschap) en herinnert zo aan de boeren die hier woonden. Als herinnering aan deze belangrijke tijd voor dit dorp werden een symbolische toren en een informatiebord geplaatst op de plaats waar het kasteel destijds ongeveer stond.

Op het Koning Boudewijnplein bij de kerk staat een monument ter ere van de Amerikaanse soldaten die in de Tweede Wereldoorlog in Schönberg gesneuveld zijn of gevangen werden genomen. Schönberg was het toneel van hevige gevechten tussen de troepen van het Duitse Rijk en Amerikaanse eenheden in december 1944. Na een snel tegenoffensief van de Duitsers konden 7.000 Amerikaanse soldaten niet anders dan zich overgeven. Het was de meest omvangrijke Amerikaanse overgave op het Europese slagveld.  Meer dan 200 van de gevangen soldaten overleefden de rampzalige omstandigheden van hun gevangenschap niet. Naast dit historisch belangrijke gedenkteken beschikt het plein ook over een speeltuin en een houten paviljoen in de vorm van een parasol die de bezoekers uitnodigt om te ontspannen en te picknicken.

De parochiekerk van Schönberg, voltooid in 1828 volgens de plannen van de beroemde Pruisische architect Karl Friedrich Schinkel, werd zwaar getroffen door granaten bij het begin van de Slag om de Ardennen op 16 december 1944, waardoor een nieuw gebouw noodzakelijk werd. Dat gebouw werd ingewijd in 1962. Tot de eerste mis in de nieuwe kerk werden de diensten eerst gehouden in de Schröderzaal, daarna in een geïmproviseerde kerk, die tegenwoordig dienst doet als parochiezaal. Het metselwerk van de nieuwe kerk is in breuksteen gemaakt, de toren heeft een hoogte van 20 meter. De felgekleurde ramen werden voorzien van modern loodglas. Binnen in de kerk springen naast de ramen en de destijds zeer moderne  kruisweg zeker ook de koorruimte met de communiebank en het altaar van zwart Belgisch marmer in het oog alsook het stalen tabernakel van 75 kilo, waarvan de geëmailleerde deuren zijn versierd met 35 bergkristallen. Onder de decoratieve klankschaal bevindt zich een houten kruis met een Christusfiguur van verzilverd koper uit 1961. Achter in de kerk in de doopkapel staat de Piëta van Schönberg, een Mariabeeld. Het dateert uit de eerste helft van de 16de eeuw en werd gered van de burchtkapel. Een ander bijzonder kenmerk van de kerk is het 19de eeuwse altaar van de noodhelpers in de vorm van een gevleugeld altaar (scharnierend altaar) in de koorruimte. Het gevleugelde altaar is een bijzonder type altaarstuk dat in Midden-Europa veel voorkomt. Het vaste altaarschrijn kan door meerdere vleugels worden afgesloten. Het altaar van de noodhelpers in Schönberg bestaat uit twee vleugels, twee achterwanden en 16 schilderingen van de 14 noodhelpers en twee engelen. De noodhelpers waren heiligen van de 2de tot de 4de eeuw. In het midden van het altaar staat een beeld van de parochieptaroon St. Georges, dat rond 1850 werd gemaakt.

De grot ‘Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes’ werd voorgesteld door pater Franz Darcis in 1938. De Schönbergse geestelijke had de wens geuit een bescheiden Lourdesgrot te bouwen in de tuin van de parochie. Binnen de gemeenschap ontstond het plan om een openbare pelgrimsgrot te bouwen. Dus begonnen ze met pikhouweel en schop een grot in de berg te graven. Dit project verliep moeizaam zodat men besloot om een Vlaams bedrijf aan te stellen om de grot af te werken. Op de heuvel achter de grot werd een kruisweg aangelegd die aanvankelijk uit Schönberg’s zeven voetvallen bestond. Later werd er een heel complex van gemaakt. Tegenwoordig worden de 14 stations het hele jaar door onderhouden door verschillende families uit Schönberg en omgeving. Het geheel werd in 1939 ingewijd. De Calvarieberg en de grot zijn elk jaar op 15 augustus (Maria Hemelvaart) de bestemming van talrijke pelgrims die deelnemen aan een namiddagprocessie alsook een processie bij kaarslicht.

De zeven voetvallen, die oorspronkelijk op het kerkhof en nadien van 1938 tot 1995 in de onmiddellijke nabijheid van de Lourdesgrot stonden, werden in 1995 verplaatst naar hun huidige plaats onder de Calvarieberg achter de parochiezaal. Ze vormen een verkorte kruisweg. Deze devotievorm kreeg zijn naam omdat de gelovigen neerknielden en het gebed baden bij elk van de zeven gedenkplaatsen. De wandeling naar de voetvallen was een gebruik dat steeds minder voorkwam. Er wordt gezegd dat zeven jonge meisjes (maagden) of zeven buurtkinderen voor een goed stervensuur voor een stervende baden.