Lontzen

Het panoramabord Lontzen staat tegenover het wandelknooppunt 63, ten noordwesten van het dorp Lontzen in het district Busch. Een kleine vijver met een bankje nodigt uit tot verpozen. Een prachtig vergezicht strekt zich uit over een weide- en heggenlandschap naar Lontzen en Herbesthal. Op een heldere dag kunt u zelfs het hoogveen "Hohes Venn", 23 kilometer verderop, aan de horizon zien liggen. Tip: Neem een verrekijker mee.

De streek rond Lontzen behoort tot de oostelijke uitlopers van het Land van Herve, dat in het noorden van de provincie Luik ligt en door zijn bodemkenmerken en reliëf de overgang vormt van de Belgische Ardennen naar het Nederlandse Heuvelland. Het heuvelachtige landschap wordt gekenmerkt door weiden en boomgaarden, omsloten door typische hagen. De heggen die de weiden scheiden zijn smal en laag. Zij zijn niet - zoals in de streek van Malmedy - bedoeld om landgoederen tegen weer en wind te beschermen. Het zijn uitsluitend afbakeningen voor de kuddes vee. De weiden in het gebied worden van oudsher gebruikt voor de melkveehouderij. Daarom wordt de regio "Boterland" genoemd. Talrijke ongerepte weiden, essen en eiken doorbreken het landschap.

Midden op het dorpsplein voor de St. Hubertuskerk bevindt zich de Collectie Dorpshistorie Lontzen-Herbesthal, die is ondergebracht in het dorpshuis van Lontzen. Hier wordt alles verzameld wat voor de inwoners van het dorp Lontzen tijdens hun hele leven belangrijk was, gaande van privé-voorwerpen als voorwerpen voor professioneel gebruik. Naast de hedendaagse gebeurtenissen, de mijnbouw, de landbouw en het verenigingsleven, staat het voormalige station Lontzen-Herbesthal in het teken van het verleden. Aan dit laatste is een aparte ruimte gewijd, waar originele onderdelen van het stationsgebouw dat niet meer bestaat, worden tentoongesteld. Bovendien bevat de collectie uitgebreide literatuur over de plaatselijke geschiedenis, die voor een beperkte periode kan ingekeken of uitgeleend worden. De toegang is gratis! Openingsuren: Februari – november: elke 1ste en 3de zondag December en januari: op de1ste zondag van de maand anders van 14u00 tot 16u30

De beschermde parochiekerk van St. Hubertus aan de Schlossstraße werd tussen 1768 en 1770 gebouwd volgens plannen van architect Joseph Moretti. Door zijn ligging boven de weg, halverwege een heuvel, torent ze boven veel huizen in het dorp uit. Op dezelfde plaats stond al vanaf het einde van de 14e eeuw een gotische kerk. De St. Hubertuskerk is omringd door een kerkhof, dat volgens de oude traditie ommuurd is. De sacristie en de toren aan de voorzijde zijn het werk van architect Wildt en werden respectievelijk in 1902 en 1910 gebouwd. Ook de typische achthoekige klokkentoren dateert uit die tijd. Het interieur van de kerk is vol pracht en praal ingericht: een altaar uit 1776, houten lambriseringen uit de 19e eeuw en gedeeltelijk vergulde muurschilderingen uit het begin van de 20e eeuw zijn zeker het bezoeken waard. De St. Hubertuskerk maakt deel uit van het netwerk van open kerken.

De geschiedenis van Kasteel Lontzen gaat terug tot de 13e eeuw. Destijds stond op dezelfde plaats een massieve woontoren, die tijdens de Limburgse Successieoorlog in 1288 werd verwoest. Zijn versterkte opvolger onderging een hetzelfde noodlot in 1702 tijdens de Spaanse Successieoorlog. De ruïne werd in 1746 afgebroken en er werd een kasteel met twee vleugels voor in de plaats gebouwd, met acht assen en 50 kamers. Rond 1845 liet de toenmalige eigenaarsfamilie van Eupen het laatbarokke gebouw herinrichten in overeenstemming met de toenmalige smaak. Een andere eigenaar voegde de erker aan de noordwestgevel toe, die dienst deed als kapel. Een grote brand in 1970 veroorzaakte ernstige schade aan het historische gebouw. Onder andere de trap en de houten lambrisering werden verwoest door de brand. Vervolgens kocht een persoon uit Aken het uitgebrande kasteel en liet het grotendeels reconstrueren overeenkomstig het origineel. Daarom ziet het huidige gebouw, met zijn opvallende erker, zijn grachten en zijn toegangsbrug geflankeerd door een smeedijzeren hekwerk, eruit zoals zijn burgerlijke bewoners het in de 19e eeuw hebben herbouwd. Het landgoed is privé-eigendom en kan alleen van buitenaf worden bezocht.

De unieke heggenlandschappen rond Lontzen kunnen worden verkend op verschillende wandelpaden. Een bijzonder kenmerk van deze wandelroutes zijn de talrijke holle wegen en poortjespaden. Aangezien wegen in de Middeleeuwen meestal niet verhard waren, zorgden eeuwenlang gebruik met karren en vee en het wegvloeien van regenwater voor verdiepte paden die diep in het omliggende terrein waren ingesneden. De mooiste holle wegen zijn de Semmelgasse (knooppunt 36 richting knooppunt 80), de Waugasse (knooppunt 93 richting knooppunt 21), de Heesgasse (knooppunt 32 richting knooppunt 4), de Hellendergasse (tussen knooppunten 12 en 92) en de Teufelsgasse (knooppunt 63 richting knooppunt 12). De holle wegen zijn vaak overblijfselen van historische wegen, de paaltjespaden zijn deels zeer oude voetpaden die dorpen en eenzame boerderijen met elkaar verbonden. De zogenaamde paaltjespaden zijn doorgangen van houten palen of stenen, vaak ook wip- of draaideuren, die de weg versperden voor grazend vee, maar mensen doorgang boden. Vanuit Herbesthal begint bijvoorbeeld een 7,5 kilometer lang paaltjespad bij het gebouw "Zur Alten Schmiede" in Tivolistr. 11. In het algemeen vindt u paaltjes en holle wegen op alle wandelroutes in de regio. Wandelen via knooppunten: https://www.ostbelgien.eu/nl/wandelen/knooppunt-netwerk

Steengroeven zijn bepalend voor de omgeving en de geschiedenis van Walhorn. Om dit feit te herdenken, werd de beeldenroute "In de voetsporen van de stenen" aangelegd. Het pad vertrekt vanuit het centrum van Walhorn en loopt over een afgebakend wandelpad rond de voormalige, nu ondergelopen Rotschgroeve. De beelden in arduin zijn gemaakt door zeven internationale beeldhouwers tijdens een beeldhouwerssymposium in de oude werkplaats van de steengroeve. In de toekomst zal de beeldenroute geleidelijk aan groeien met tweejaarlijkse symposia en zal de historische weg van de stenen van de voormalige steengroeve tot de bouw van huizen in het dorp worden gemarkeerd. Start: Teufelsgasse, schuin tegenover Rolducplatz achter de kerk.

Slechts enkele weiden, een kleine berg en een spoorlijn scheiden Lontzen van het dorp Rabotrath. Daar staan, afgezien van een kleine kapel, eigenlijk maar een paar boerderijen. Maar zelfs in deze idylle heeft de mijnbouw van kalamijnerts, die typisch is voor de streek, zijn sporen nagelaten: Vanaf de 15e eeuw werd in Rabotrath een dagbouwmijn geëxploiteerd. Tot in de 17e eeuw werd het calamine-erts aan de oppervlakte gewonnen. Vanaf 1739 gingen de mijnwerkers systematischer te werk en wonnen uit 50-60 schachten. Tegen het einde van de 19e eeuw kwam er een einde aan de mijnbouw in Rabotrath en in de loop der jaren ontwikkelde zich op het voormalige mijnterrein een unieke fauna en flora. Metallofyten, die alleen kunnen groeien in grond die zware metalen bevat, gedijen daar goed. Vooral in het bloeiseizoen in mei en juni bloeien op de ertshoudende grond kalamijnplanten, zoals het gele kalamijnviooltje. Een van de opmerkelijkste calamineweiden bevindt zich direct bij het punt van een informatiebord van de "Via-Gulia wandelroute" op het terrein van de voormalige steengroeve. Van daaruit kan de bezoeker ook genieten van een prachtig vergezicht.

In de streek rond Lontzen werden eeuwenlang verschillende steengroeven geëxploiteerd. In de groeven van Lontzen werden blauwe en grijze kalksteen en bruine dolomietsteen gewonnen. Zowel de steengroeven, waarvan de meeste vandaag zijn gerenaturaliseerd, als de stenen die er werden gedolven, zijn vandaag nog altijd kenmerkend voor het landschap. In Lontzen vindt men overal in de gemeentegebouwen van grijze kalksteen (bijv. Slot Lontzen), maar ook enkele van dolomiet (bijv. de kapel St. Anna in Lontzen Busch). Af en toe zijn ook gebouwen opgetrokken met een mengsel van de rotsen. De typische kleine ramen van de herenhuizen, bijvoorbeeld, werden vaak omlijst met blauwe hardsteen, terwijl de gebouwen zelf van kalksteen of dolomiet waren gebouwd. Langs het bewegwijzerde 20 kilometer lange Galmei Violet Trail komt de wandelaar langs enkele van de historische steengroeven en talrijke traditioneel gebouwde gebouwen.

Toen de spoorlijn tussen Aken en Luik in de 19e eeuw werd voltooid, werd Herbesthal het eerste grensstation in Europa waar een spoorlijn een internationale grens overschreed. Tot 1920 lag het station in Pruisen. Als gevolg van het Verdrag van Versailles werd het station, dat tot dan toe door de Pruisische Staatsspoorwegen werd geëxploiteerd, vanaf 1920 samen met de regio Eupen-Malmedy aan België overgedragen. Door zijn functie als grensstation kende Herbesthal een enorme bloei: een douanekantoor, verschillende douaneagentschappen, transportbedrijven en koloniale warenwinkels vestigden zich hier. Er werd een gasfabriek gebouwd om het station, de vele spoorweggebouwen en de straten van verlichtingsgas te voorzien, evenals een schoolgebouw en het gemeentehuis. Naast de douaneafhandeling in het station werd in die tijd ook een internationaal postkantoor gebouwd. Vanwege zijn prachtige interieur werd het station van Herbesthal beschouwd als een van de mooiste van Europa. Helaas is er van dit alles bijna niets meer over. In de jaren tachtig werden het station en alle bijbehorende voorzieningen gesloopt. Alleen het voormalige postperceelgebouw achter het stationsgebouw werd gered en in 2017/2018 verbouwd tot clubhuis. Op de site kunt u zich echter nog steeds een goed beeld vormen van hoe prachtig het gebouw ooit was en wat voor internationale clientèle het bezocht aan de hand van informatieborden. Een monument herdenkt de vele Joodse kinderen die voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog met treinen uit Duitsland in veiligheid werden gebracht. Velen van hen kwamen voor het eerst in Herbesthal een land binnen waar zij geen tweederangsburgers waren. Het voormalige stationsgebied heeft verbindingen met de Vennbahn en de wandelpaden naar Lontzen en Walhorn via het Pre-Ravel-fietspad.

Van de 12e eeuw tot 1795 was Walhorn een van de vijf hoge banken van het hertogdom Limburg. De hoge banken waren administratieve en gerechtelijke eenheden van het hertogdom. De rechtbank van leken-beoordelaars in Walhorn had de macht om te oordelen over leven en dood. Misdadigers die door de rechtbank van lekenrechters werden veroordeeld, werden aan de galg op de Johberg terechtgesteld. Vandaag is er daar een kruisweg. Niet ver van het 12e station staat nog een deel van een zuil van de galg uit die tijd (1626 - 1798).

De kapel van St. Anne in Lontzen-Busch is een gotisch juweeltje uit de 15e eeuw. Tot het oorspronkelijke meubilair behoren het Vlaamse altaar en de predella (altaarvoetstuk), eveneens uit de 15e eeuw. Daarop zijn de apostelen afgebeeld met Christus als halve figuren. De centrale groep van het altaar stelt de kruisiging van Jezus voor, de zijvleugels tonen de scènes van de geseling, het dragen van het kruis, de kruisafneming en de verrijzenis. De kapel behoort tot het netwerk van open kerken.

Het lindeplein in het centrum van Lontzen is de ideale plek voor een aangename rustpauze, en een grote houten trein nodigt kinderen uit om te spelen. Een vrachtwagen herinnert aan de ontginning van zinkerts in Lontzen tussen 1870 en 1940. Het drietalige informatiebord ernaast maakt deel uit van de Via Gulia wandelroute (Van de bron naar de monding) en geeft interessante feiten over de vroegere zinkmijnbouw in Lontzen. Hier leert de kijker onder meer waarom de Franse hoofdstad een belangrijke rol speelde in de opleving en het succes van de plaatselijke zinkmijnbouw. Op de Lindenplatz beginnen verschillende bewegwijzerde lokale rondwandelingen en een 3 km lang natuurpad met 50 inheemse boomsoorten en struiken. Bovendien maakt het plein deel uit van het fiets- en wandelknooppuntensysteem, waardoor gasten gemakkelijk hun weg kunnen vinden via het knooppunt. Fiets- of wandelroutes worden op de kruispunten (knooppunten) met elkaar verbonden door middel van een nummer. Routes kunnen handig van tevoren worden samengesteld met behulp van de routeplanner.