Burg-Reuland

Het panoramabord bevindt zich op de heuvelrug tussen Weveler en Lascheid in het midden tussen de wandelknooppunten 8 en 9. Vanaf dat punt heeft de kijker een prachtig vergezicht over de Ulf- en Ourvallei. De luchtfoto illustreert de bijzonderheden van het reliëf en de bezienswaardigheden die niet ver van het panoramapaneel liggen en een omweg waard zijn.

Het kasteel van Burg-Reuland is een van de mooiste en grootste kasteelruïnes in de Ardennen. Het werd gebouwd in de 12de eeuw en was een enorm complex tot de 18de eeuw. Het huidige ruïnecomplex heeft nog steeds een grootte van 55 meter op 65 meter en is slechts een klein deel van het voormalig kasteel. De massieve muren die ooit het burchtplein omsloten en tot in het dal van Ulft reikten, bestaan niet meer. De luisterrondleiding Burg-Reuland biedt een indrukwekkend inzicht in de geschiedenis en het leven rond het kasteel Reuland.  Via een gratis app wordt er door lokale verteller over de geschiedenis van het kasteel verteld. Zo krijgen de bezoekers een levendig beeld van het kleurrijke leven in en rond het kasteel. De bezoekers leren bijvoorbeeld waarom de waterput in het kasteel niet alleen water leverde maar ook bijdroeg aan de verdediging van het kasteel.  De ruïne is eigendom van de Duitstalige gemeenschap en staat op de monumentenlijst. In het informatiepaviljoen van het kasteel, dat nog gedeeltelijk bestaat uit de stenen van het 17de eeuwse woongebouw, wordt de geschiedenis van het kasteel duidelijk weergegeven. Onder meer zijn er vondsten van de archeologische opgravingen ter plaatse te bekijken. De kleine tentoonstelling toont de opgraving- en restauratiewerken in beeld en geschrift en geeft een overzicht van de eigenaars en de bewoners van het kasteel. De exposities tonen ook foto’s van oude documenten en zegels.

De locatie van de professioneel gerestaureerde parochiekerk van Burg-Reuland heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot 1213. Toen al werd er in een document het bestaan van een kapel in Rullant aangehaald. In 1771 werd door de bouwmeester Ferdinand Stark op de plaats van de vorige gebouwen een grotere kerk gebouwd, die aan Sint Stephanus werd gewijd. De uivormige torenspits van de parochiekerk is heel opvallend. De bouwmeester, afkomstig uit Tirol, had zich in Recht gevestigd en bracht deze architectuurvorm uit zijn geboortestreek mee en paste deze toe in de Reulandse kerk. Ook het rondboogportaal van de kerk met een kader van blauwsteen uit Recht en de Madonna in schelpen-nis zijn waarschijnlijk ook het werk van bouwmeester Starck. Binnen schittert de kerk met een barok interieur. Een sarcofaag van Belgische leisteen herdenkt een van de heersers van het kasteel nl. Balthasar v. Pallant († 1625) en zijn vrouw Elisabeth († 1614). Het laatbarokke, zelfs rococo hoofdaltaar uit 1750 is gewijd aan de beschermheiligen Stephanus en Eligius en wordt bekroond door een kruis en biddende engelen. De twee zijaltaren zijn gewijd aan Onze Lieve Vrouw en Sint Jozef. Links van het altaar staat een beeld van de heilige Lucia, die opgeroepen wordt als beschermheilige van keelpijn. Het orgel van de kerk dateert uit 1862 en werd gebouwd door de gebroeders Müller, de orgelbouwers uit Reifferscheid.

In de 18de eeuw vond een sociale verandering plaats. De tot dan toe heersende adel werd langzaam vervangen door burgerlijke zakenlieden. Terwijl de adel zijn macht, rijkdom en prachtige kastelen tentoonstelde, bouwden de zakenlieden nu statige huizen. Het Orley huis is een goed voorbeeld van deze verandering. Terwijl het kasteel - dat toornt boven de huizen - langzaam in verval raakte, bouwde de familie Orley een prachtig gebouw aan de voet ervan.  Boven de barokke deurlijst, uitgevoerd in leisteen van Recht, staat het familiewapen en het bouwjaar 1747. Het huis van Orley kan worden omschreven als een luxueus gebouw naar de maatstaven van die tijd. Er waren toiletten in het huis, een verwarmingsysteem en bijzonder grote ramen. Zelfs de rode kleur van de gevel was duur en staaft de sociale status van de familie Orley. Al deze details waren in die tijd niet gebruikelijk en kostten nogal wat geld. Het huis is gebouwd met breuksteen en werd dan bepleisterd. De randen van de ramen en de deuren zijn van leisteen uit Recht. De kelder, een open haard in de keuken en talrijke lambriseringen in het interieur komen waarschijnlijk van een vorig gebouw.

In de buurt van Steffesausen ligt de groeve ‘Auf Schleid’. Hier zijn fossielen uit het Devoon tijdperk gevonden. Dat tijdperk van de aarde begon ongeveer 420 miljoen jaren geleden en eindigde ongeveer 360 miljoen jaren geleden. In die tijd lag de Europese landmassa onder de evenaar en werd ze bedekt door een ondiepe zee. Toen de continenten in de daaropvolgende miljoenen jaren verschoven, werd het land verplaatst tot waar het nu is. Toen het water zich terugtrok, werd wat overbleef door andere lagen bedekt en mettertijd in steen geperst. De in de groeve gevonden fossielen zijn enerzijds afdrukken van schelpen en anderzijds gegolfd zand dat zich destijds op de bodem van de ondiepe zee had gevormd. Een deel van de vondsten is te zien in het streekmuseum in het cultuurhuis van het dorp (von-Orley-Straße 24).

Het voormalige station van Burg-Reuland, een gebouw van rode baksteen, ligt aan de historische spoorlijn die Aken met Luxemburg verbond. Rond 1900 was dit een druk treintraject waarop kolen naar Luxemburg en ijzererts naar Aken werden vervoerd. Naast het industriële belang bood de spoorlijn de inwoners van de Eifel-Ardennen regio ook de mogelijkheid om naar grotere steden als Sankt Vith, Malmedy of Aken te gaan voor werk en handel. Toen het Verdrag van Versailles in 1919 de districten Eupen en Malmedy van de Pruisische heerschappij aan de Belgische kroon overdroeg, verloor de spoorwegverbinding aan belang. De verbinding van Aken naar Luxemburg werd omgeleid door de Moezelvallei zodat het treinverkeer aanzienlijk afnam. Tijdens de twee wereldoorlogen werd de spoorlijn afwisselend door het Duitse en het geallieerde leger geëxploiteerd. Na de tweede wereldoorlog was de verwoesting echter zo groot dat de lijn geleidelijk  werd stilgelegd en het vrachtverkeer in de jaren zestig volledig werd verlegd naar de weg. Sindsdien is de verbinding ‘Vennbahn’ gesloten. Het werd later nieuw leven ingeblazen als fietspad en tegenwoordig genieten talloze fietsers van de route tussen Aken en Luxemburg. De Vennbahn fietsroute ligt midden in de natuur, met weinig wegverkeer en lichte hellingen.

De Vennbahn verbond ooit de kolenvelden rond Aken met het noorden van Luxemburg. De spoorlijn werd voornamelijk gebruikt voor het vervoer van kolen en ijzererts. Vandaag is de Vennbahn een 125 kilometer lang fiets -en wandelpad van Aken – dwars door Oost-België – naar Troisvierges in Luxemburg. Tijdens de reis met de Vennbahn doorkruist men fascinerende landschappen, ervaart men de flair van het grensgebied en krijgt men op talrijke informatieborden levendige verhalen over de Vennbahn en historische inzichten. De Our- en Ulfvallei behoren tot de meest idyllische passages langs de Vennbahn. Op het traject van Auel naar Oudler genieten recreatieve wandelaars in het dal van Ulft van het uitzicht op de schilderachtige huizen en de kasteelruïne van Burg-Reuland, een typisch middeleeuws dorp. De lichte hellingen en het bijna volledig geasfalteerde wegdek van de Vennbahn zorgen voor maximaal rijcomfort. Het Vennbahn fietspad is een van de langste spoorwegfietspaden in Europa en heeft al verschillende internationale prijzen gewonnen. Info: www.vennbahn.eu

Het dorp Steffeshausen ligt op een heuvel in de Ourvallei. Het werd voor het eerst genoemd in een document uit 1214. Het dorp kreeg zijn naam van de vroegere heren von Steffeshausen. De parochiekerk van St. Petrus dateert waarschijnlijk uit de 12de eeuw en werd in de loop der tijd verschillende keren verbouwd en kreeg in 1935 haar huidige uiterlijk. Opmerkelijk is dat het dorp met 122 inwoners nog een tweede kerk heeft, de Heilig Hartkerk. Deze werd aan het eind van de 20e eeuw gebouwd op initiatief van de traditionalistische katholieke priester Paul Schoonbroodt en in 1991 werd de kerk  ingewijd. Paul Schoonbroodt was aanvankelijk kapelaan en godsdienstleraar in verschillende steden van het bisdom Luik. In 1970 werd hij pastoor van Steffeshausen. Toen hem door het bisdom werd gevraagd om de nieuwe liturgie te vieren, weigerde hij dat en bleef hij bij de liturgie in de Tridentijnse ritus. Dat leidde tot conflicten met het bisdom, dat hem eerst uit de parochie verwijderde en hem uiteindelijk in 1988 excommuniceerde. Hij liet met donaties de Heilig Hartkerk bouwen en vierde er tot zijn dood in 2012 de liturgie in de traditionalistische ritus.

Het gehucht Weweler ligt hoog boven de samenvloeiing van de rivieren Ulf en Our. Archeologische vondsten wijzen erop dat zich hier al in de Romeinse tijd mensen vestigden. Dat kan enerzijds te maken hebben met de ligging van het dorp boven het dal, maar anderzijds ook door de doorwaadbare plaats door de Our, die lange tijd onder Weweler gebruikt werd. Weweler werd voor het eerst genoemd in een document in 1313 als Wewilre. Vooral de witte toren van de St. Hubertuskapel is van veraf duidelijk zichtbaar en steekt af tegen het weelderige groen van het landschap. Door de hoge ligging werd de kapel meerdere malen door de bliksem getroffen en vloog in brand. Van dichtbij gezien valt de Romaanse toren uit de 13de eeuw op met zijn barokke dak met zeven verdiepingen.  Het laatgotische schip en koor dateren uit de 15de eeuw. Het stergewelf is spectaculair en slechts ondersteund door een ronde centrale kolom. Dit zeldzame type gewelfd gebouw, ook wel een éénzuilenkerk genoemd, komt in de regio slechts een keer voor, namelijk in Büllingen. De vloeren van het schip bevatten verschillende grafplaten en grafkruizen van voormalige priesters van Weweler, Burg-Reuland en Thommen uit de 16de en 17de eeuw. De begraafplaats van Weweler is niet alleen vanwege de historische graven een bezichtiging waard. Bij de buitenmuur krijgt de bezoeker een indrukwekkend uitzicht op de Our- en Ulfvallei en op de omliggende hoogten.

Het Johann Arens kruis is een van de vele wegkruisen die men langs wegen en voetpaden in Oost-België tegenkomt. De familieleden van de landbouwer Johann Arens hadden de gewoonte om op de plaats van een ongeval een kruis te plaatsen. Johann Arens was landbouwer en had op de Hungerberg gewerkt. Hij werd door de bliksem getroffen en korte tijd later dood aangetroffen door zijn familieleden. Om zijn tragische dood te herdenken, heeft men een kruisbeeld gemaakt.  De naam Hungerberg is ontstaan omdat de grond op de heuvel steenachtig en droog is. De opbrengst die de boeren op zulke grond verdienen, is slechts genoeg om te verhongeren. Het pad dat langs het Johan Arens Kruis loopt heet de Leichenweg. De inwoners van Lascheid namen dit pad om hun overleden familieleden naar Weweler te brengen om op het kerkhof te worden begraven. Volgens de legende werd het pad zo recht gemaakt om de af te leggen afstand te verkorten.

Het poststation werd gebouwd in 1852, toen Oost-België nog deel uitmaakte van Pruisen. De post werd toen vervoerd door paardenkoetsen, die tegelijkertijd reizigers door het land vervoerden. Dat systeem werkte zo goed dat zelfs in die tijd een brief van Burg-Reuland naar Aken niet langer dan een dag duurde. Op de gevel van het poststation staat een posthoorn afgebeeld. Zo’n hoorn werd geblazen als de koets het betreffende dorp binnenreed. Zijn aanhoudende toon betekende voor de inwoners dat ze post konden ophalen of hun reis met de postkoets konden beginnen.

In het kleine streekmuseum in het culturele centrum van het dorp (Kulturhaus, von-Orley-Straße 24) geven alledaagse oude voorwerpen een levendig beeld van het leven in die tijd in Burg-Reuland. In het museum zijn er bovendien vondsten van de archeologische opgravingen te bewonderen, zoals fossielen uit de subtropische ondiepe zee die vele miljoenen jaren in de regio lag. Een tentoonstelling over het leven en het werk van de dichter Paul Gérardy, die in het nabijgelegen Maldingen werd geboren, maakt het aanbod van het streekmuseum compleet.

De geschiedenis en de natuur ontdekken op een geheel nieuwe manier, dat kan met de Lauschtour app. Op de meest interessante plaatsen van de 20 kilometer lange tocht worden hoorspelen aangeboden waarin deskundigen van de regio de geschiedenis, de legendes en de natuur als audio-ervaring presenteren. Ze vertellen over de val van het kasteel en de bloei van een nieuwe sociale klasse tot de unieke ‘Eifel Gotiek’. Ook waarom de post in de 19de eeuw net zo snel ging als nu, leert u op deze luistertocht. Meer info: Oost-België wordt bioscoop voor de oren

In het gehucht Bracht met zijn ongeveer 100 inwoners staat in het centrum een indrukwekkend gebouw, genaamd Brachter Schloss. Het werd gebouwd van 1782 tot 1785 in opdracht van Georg Friedrich August Ferrand von Montigny (1705-1790) als buitenverblijf. Zijn grafsteen staat in de kapel van St. Hubertus in Weweler. In de 19de eeuw verliet de familie von Montigny de Eifel en dus ook het kasteel. Daarna kwam het in het bezit van de overgrootvader van de huidige eigenaar, Erwin Kaut. Het wapen van de familie van Montigny, met zwaarden en een springende leeuw, staat nog steeds op de achterkant van het gebouw.